1. Familiak
Aurrekariak
Botere publikoek familiak babesteko duten betebeharrak Konstituzioaren 39. artikuluan du azken oinarri juridikoa. Halaber, Euskal Herriko Autonomi Estatutuak 10-39. artikuluetan dio familien babesa eskumen esklusibokoa dela, estatutu-arauak “komunitate-garapen, emakume kondizioaren arazo, eta haur, gazte eta hirugarren adinekoen aldeko politika” gisa definitzen dituen arloen barrukoa. Familiak, zalantzarik gabe, botere publiko guztien babes berezia behar du, pertsonen garapen osorako euskarri material eta afektiboa izatearen funtzio ezinbestekoa baitu, bai eta egiteko kuantitatibo eta kualitatibo bat ere, adingabeei, adinekoei eta gaixotasunagatik edo mendekotasunagatik premia bereziak dituzten pertsonei arreta emanez betetzen duena.
Arartekoak, arlo honetan, familiak babesteko politika publikoak bultzatu eta indartu daitezen sustatzen du, familia-eredu askotarikoen garrantzia kontuan hartuta. Zuzenbideak aintzatetsiak ditu familia-ereduok, eta zenbait kasutan arreta berezia behar izango dute, beren funtzioak betetzeko behar dituzten prestazio guztiak erabateko berdintasunez eskuratzeko.
Era berean, familiak babesteko politika publiko horiekin loturiko herritarren kexak bideratzen ditugu, baita horiei arreta eskaintzea helburu duen beste edozein jarduera publiko ere.
1. Kexarik aipagarrienak
1.1. Atzerapenak lana eta familia bateratzeko laguntzetan
Kontu horri dagokionez, azpimarratu beharra dago arlo honetan kexa gehiago jaso direla lana eta familia bateratzeko laguntzei buruzko Eusko Jaurlaritzaren 177/2010 Dekretuaren aplikaziotik sortutako laguntzak izapidetzen eta jasotzen egondako atzerapenak direla-eta. Kasu horietan guztietan Eusko Jaurlaritzak onartu du, Familia eta Komunitate Politikaren Zuzendaritzatik giza baliabide gutxirekin kudeatzen diren espediente kopuru handia dela-eta, laguntza horien onartzean atzerapenak egon direla. Hala eta guztiz ere, guk esku hartu izan ondoren, kasu guztiak behar bezala ebatzi direla eta laguntzak ordaindu direla egiaztatu ahal izan dugu. Nolanahi ere, atzerapenek kalte handia eragiten diete laguntza horiek eskatzen dituztenei, Eusko Jaurlaritzatik datorren laguntza ekonomikoa baitute seme-alabak zaintzeagatik sortutako diru-sarrera murrizketari aurre egin ahal izateko.
1.2. Jagoletza ez duten gurasoei bateratzeko laguntzak onartzea
Arazoa sortzen da guraso batzuek (gehienetan gizonak), jagoletzarik izan gabe, denbora gehiago behar izaten dutelako euren lana arauzko hitzarpenean egokitutako seme-alaben zaintza erregimenetik sortutako betebeharrekin bateratu ahal izateko, eta euren jardunaldiak murriztea erabakitzen dute helburu horrekin.
Familia bateratzeko laguntzak erregulatzen dituen uneko arauak (zehazki, familia eta lana bateratzeko laguntzei buruzko ekainaren 29ko 177/2010 Dekretuaren 7. artikulua) berariaz eragozten du seme-alaben etxebizitza berean bizi izatearen baldintza formala betetzen ez duten gurasoei diru-laguntza horiek eskaintzea, hau da, de facto eskatzen du seme-alaben jagoletza judizialki esleitu izana. Arau horrek, berriz, judizialki onartutako jagoletza partekatua duten gurasoei bateratzeko laguntzak eskatzeko aukera onartzen du (kasu horretan bi gurasoek laguntza horiek modu proportzionalean eska litzakete). Nolanahi ere, ezin dituzte laguntza horiek eskatu jagoletza ez dute gurasoek –formalki beste bikotekideari soilik onartu baitzaio–, bisita erregimena oso zabala izan arren bateratze laguntzak eskuratu nahi dituen bikotekidearentzat. Zentzu horretan, hitzarmen arautzaileak bisita erregimen zabala onartu izanak, jagoletzaren esleipen judizial formalaren baliokide ez den heinean, ez du aukerarik ematen guraso horiek 177/2010 Dekretuan xedatutako bateratze laguntzak eskuratzeko.
Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailari une honetan eskatzen den jagoletzaren baldintza malgutzearen aldeko gure irizpidea helarazi diogu, laguntza horiek jagoletza ez izan arren, zaintzaren erantzukizun handia duten gurasoengana zabal daitezen, hitzarmen arautzailean xedatutako seme-alaben arretarako tarteak kontuan hartuta.
Gure iritziz, seme-alabarekin etxebizitza berean bizitzearen betekizun horrek, kasu horietan, tratamendu desberdintasun bat barne hartzen du eta berraztertu beharko litzateke familia eta lana bateratzeko laguntza horien arauketak oinarri dituen printzipioak bete daitezen. Horrez gain, laguntzen emakida berdintasun printzipioarekin bat etorri behar dela dio.
Eusko Jaurlaritzak proposamen horren aurrean eskaini digun erantzunak, zehazki Familia eta Komunitate Politikaren Zuzendaritzatik, administrazio horrek aurreko gogoetaren inguruan hartutako oinarrizko erabakia islatzen du. Hori bai, bateratze-laguntzen onuradun izateko baldintzei dagokienez ikuspegi malguago hori gaineratzeko, adierazi digutenaren arabera, 177/2010 Dekretuaren erreforma burutzea beharrezkoa da. Zentzu horretan, erreforma hori burutu aurretik hitzarmen arautzaile berrienetatik sortutako errealitate berria hobe aztertu behar dela adierazi dute, jagoletza ez duten gurasoek zaintzan dituzten betebeharren benetako egoera zien den egiaztatzeko.
Eusko Jaurlaritzaren Familia eta Komunitate Politikaren Zuzendaritzak adierazitako konpromisoaren aurrean, hau da, jagoletza eta babesa izan gabe, seme-alaben hezkuntzan eta zaintzan parte hartzen duten gurasoak bateratze laguntzen onuradun gisa gaineratzeko egokitasuna zehaztera bideratutako azterlana burutzeko asmoa zutela jakinda, Ararteko erakundeak azterlan horrek eskain ditzakeen emaitzen jarraipen eraginkorra burutzea eta, behar izanez gero, 177/2010 Dekretuaren erreforma sustatzea proposatu du.
1.3. Norberaren konturako langileei bateratze laguntzak onartzea
Norberaren kontura lan egiteagatik, bateratze laguntzetatik kanpo geratzen diren herritarrek duela hainbat urte behin eta berriro aurkeztu duten kexa da, izan ere, hala xedatzen du alor honetako araudiak.
Kexa horiek zirela-eta, Eusko Jaurlaritzara jotzeko aukera izan dugu eta bateratzeko laguntzen inguruko arauzko hutsunea azpimarratu dugu. Horren bidez nabarmendu nahi izan dugu guraso autonomoak dituzten familientzat bidegabea dela laguntza horiek ez onartzea egoera horietan. Araudi horren arrazoia, egun arte, langile autonomoen estatutuaren estatu mailako araudiarekin koherentzia mantentzea besterik ez da izan. Hala eta guztiz ere, Familiei Laguntzeko Erakundeen Arteko II. Planak (2006-2010) dagoeneko laguntza horiek autonomo gisa lan egiten duten pertsonei zabaltzeko beharra aurreikusten zuen. Une honetan Familiei Laguntzeko Erakundeen Arteko III. Plana indarrean da eta oraindik ez da neurririk bideratu zentzu horretan.
Indarreko araudiaren arabera kexa horiek aurkezten dituztenen nahia bete ezin bada ere, behar-beharrezkotzat jotzen dugu kontu hori de lege ferenda bideratu dadin, esparru horretan, norberaren kontura lan egiten duten pertsonen egoera eta besteren kontura lan egiten dutenena berdintze aldera.
1.4. Guraso bakarreko familiei onura bereziak luzatzea
Nahiz eta familiei laguntzeko abenduaren 12ko 13/2008 Legeak administrazio publikoak behartu egiten dituen oztopoak gainditzera eta jarduketa-neurri positiboak hartzera oso egoera ahulean dauden familiei laguntzeko, hala ere, gure legediak, esate baterako Kataluniakoaz bestela, ez du definiziorik edo zedarritze-araurik guraso bakarreko familien ereduan zein familia-unitate sartzen diren zehatz samar identifikatzeko, eta, ondorioz, zalantzak sortzen dira dauden onurak aplikatzeko orduan. Arazo horixe hainbat esparrutan planteatu da, hala nola, udal kirol-instalazioetan familientzat sorturiko tarifa hobaridunak eskuratzeko orduan. Tokiko erakundeak estaldura handitzearen alde agertu ohi dira, baina ordenantza fiskal berriei begira.
Gainera, guraso bakarren kexak sistematikoki jasotzen ditugu, harrituta baitaude familia mota horientzat laguntza berezirik ez dagoelako, familia ugarientzat dauden moduan. Parekatzearen egokitasunaren kaltetan izan gabe, egia da guraso bakarreko familiek babes publiko berezia izan beharko luketela familia zaurkorragoak direlako eta horien kudeaketa, ez soilik ekonomikoa baita bateratzearen esparruan ere, karga askoz ere handiagoa da guraso bakarra dagoela kontuan hartuta. Hori dela-eta, familiak babesteko 13/2008 Legeko aipatutako xedapenak gauzatzen dituzten neurri bereziak bideratu behar dira, familia horientzat babes publiko berezia ezartzeko beharra formalki aitortzen baitute.
2. Araudi- eta gizarte-testuingurua
Euskal Autonomia Erkidegoan, familiak babesteko politika publikoetarako oinarriak ezartzen dituen lege– eta arau-esparrua, lehenik eta behin, familiei laguntzeko abenduaren 12ko 13/2008 Legeak eratu du; horren bidez, arlo horretan izan beharreko esku-hartze publikoaren oinarriak eta printzipioak ezarri dira. Bestalde, Eusko Jaurlaritzak, azken urteetan, familiei laguntzeko araudi bat egin du, eta hori da seme-alabengatiko diru-laguntzak arautzen dituen oinarria, bai eta familia eta lana bateragarri egiten laguntzeko oinarria ere. Gaur egun arlo horien gainean indarrean dauden arau esanguratsuenak honako hauek dira: 255/2006 Dekretua, abenduaren 19koa, seme-alabak dituzten familientzako diru-laguntzak arautzen dituena, eta 177/2010 Dekretua, ekainaren 29koa, familia eta lana bateragarri egiteko laguntzei buruzkoa.
Gainerakoan, gogorarazi behar dugu Euskal Autonomia Erkidegoan familiei laguntzeko politika publikoen ildoak eta norabideak familiei laguntzeko erakundeen arteko planetan jasota daudela. Horien abiapuntua Familiei Laguntzeko Erakundeen Arteko I. Plana izan zen; izan ere, familiei laguntzeko sistema unibertsal, integral eta koordinatu bat lortzeko bidearen hasiera izan zen hori, eta horren ondoren etorri zen Familiei Laguntzeko Erakundeen Arteko II Plana, 2006tik 2010era bitarteko aldirako programaturikoa; dena dela, urtebete gehiagoko indarraldia eman zitzaion. 2012. urtea Euskal Autonomia Erkidegoan Familiei Laguntzeko Erakundeen Arteko III. Plana (2011-2015) indarrean egon den lehen urtea izan da. Plana Eusko Jaurlaritzako Kontseiluak onartu zuen 2011ko abenduaren 27an. Plan horrek datozen bost urteetan familiei laguntzeko politika publikoak lotuko dituen estrategia eta helburuen esparrua ezartzen du. Eusko Jaurlaritzako Familia eta Komunitate Politikaren Zuzendaritzak Euskadin familiei laguntzeko autonomia mailako politika publikoak zuzentzeko eta ezartzeko eskumena duen organoa izaten jarraitzen du –2012. urte amaierako azken gobernu aldaketaren ondoren–.
Azpimarratu nahiko genuke, 2012an, Eusko Jaurlaritzak familia-politiken eremuan familia-errenta estandarizatzeko sistemari buruzko uztailaren 24ko 154/2012 Dekretua onartu duela, familiei laguntzeko 13/2008 Legearen 6. artikuluaren garapen gisa. Arau horrek aurreikusten du premia dagoela familia-errenta estandarizatzeko sistemak ezartzeko, hain zuzen ere, familia-egoera eta –mota guztiak ekitatez tratatu ahal izateko. Sistema horiek familientzako laguntza ekonomikoetan edo familiei laguntzeko zerbitzuetan aplikatzekoak dira, baldin eta familia-unitatearen maila ekonomikoa laguntza edo zerbitzu horietara iristeko baldintza bada, edo prestazio horren zenbatekoa edo zerbitzuagatik ordainduko den zatia zehazteko irizpidea bada. Familia-errentak estandarizatzeko sistema horiek baliokidetasun-sistemak dira, errenta neurtzeko gai direnak, ez bakarrik familia-unitateko kide-kopuruaren arabera, baizik eta baita ere unitatearen osamoduaren arabera. Izan ere, kontuan izan behar da ezen, diru-sarreren maila berbera duten baina osamodu desberdina duten familia-unitateek, ez dutela izaten gaitasun ekonomiko berbera, erosteko ahalmenari eta bizi-kalitateari dagokienez.
Arau honekin azkenik erantzuna eman zaio justizia materialeko eskaerari, familia ugariek behin eta berriro egindakoari, izan ere, horiek bereziki kaltetzen zien bizikidetza unitatea osatzen duten pertsona kopurua kontuan hartuko lukeen familia-errentaren kalkuluan oinarritutako laguntzetara heltzeko sistemarik ez egotea.
3. Jarduera-planaren esparruko bestelako esku-hartzeak
2012. urterako egindako jarduketa-planaren esparruan, arlo honetan egindako jarduketa nagusien berri emango dugu. Hain zuzen ere, agerian jarriko dugu zein izan diren Arartekoarentzako arretagune nagusiak familientzako laguntzaren arloan:
3.1. Arlo horretan sustatutako ofiziozko jarduerak
Familia homoparentalei dagokienez, eta familia homoparentalei eta sexu bereko bikote edo ezkontideei administrazio oztopo formalak kentzeari buruzko abenduaren 23ko Arartekoaren 4/2010 Gomendio Orokorraren jarraipena burutze aldera, hainbat jarduera bideratu ditugu, LGTB pertsonen arretari eskainitako kapitulu honen atalean zehatzago aipatzen ditugunak.
3.2. Euskadin familiak babesteko politika publikoen egoerari buruzko txosten berezia
2012an, Ados Consulting aholkularitzaren babes teknikoarekin, Euskadin familiei laguntza eskaintzera bideratutako politika publikoen egoera zein den aztertzeko txosten berezia burutzen hasi gara. Azterlan horrekin EAEko familia politiken diagnosi konparatiboa egiteko asmoa dugu gure inguru hurbileneko Europako herrialdeetan sustatutako politika aurreratu eta babesleenekin alderatuz, azkenik euskal familien behar eta eskaerei erantzuna ematera bideratutako hainbat gomendio proposatu ahal izateko.
Azterlan horrek familiaren kontzeptuaren ikuspegi zabala kontuan hartzen du, haurrentzat, helduentzat eta ezgaitasunen bat, mendekotasuna eta gaixotasunak dituzten pertsonentzat euskarria den giza bizikidetzako esparru gisa ulertuta. Ikuspegi integral edo ez murriztaile horrek egun arte euskal familien egoera erreala zein den eta Euskadin politika publikoetatik bideratu behar diren hobekuntza-esparruak zeintzuk diren jakiteko ikuspuntua eskainiko digu.
3.3. Bilerak familia ugarien elkartearekin
Hainbat bilera bat egin ditugu Hirukide Euskal Autonomia Erkidegoko familia ugarien elkartearekin. Elkarteak lan-ildo nagusiak zein dituen eta botere publikoei zer eskatzen dien jakinarazi digu, eta erakunde honek hori dena jaso du, aztertu eta, hala badagokio, dagokien administrazioei helarazteko. Erakunde honek familia ugarien egoera eta elkarte horrek egindako eskaerak zehaztasunez aztertzeko konpromisoa hartu du –Euskadiko familiei buruzko txosten bereziaren esparruan, 2012. urte amaieran hasi genuena eta 2013. urtean zehar amaitzeko asmoa duguna–, gure babes-mailek familien babeserako politika indartsuak garatu dituzten Europako herrialdeen estandarretara hel daitezen.
3.4. Bilerak Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Gaietako Saileko Familia eta Komunitate Politikarako Zuzendaritzarekin
2012. urtean zehar hainba bilera egin ditugu Enplegu eta Gizarte Gaietako Saileko Familia eta Komunitate Politikarako Zuzendaritzarekin, bi erakundeok arlo horretan egiten dugun lanari buruzko informazioa trukatzeko, bai eta erakunde honetan jasotako kexa jakin batzuekin loturiko zenbait konturi buruz dugun iritzia erkatzeko ere. Bilera horietan, Eusko Jaurlaritza familien inguruan egiten ari den lanaren eduki nagusia zein den azaldu zigun Zuzendaritzak, bai eta zein diren Eusko Jaurlaritzak jarraitu edo sustatu nahi dituen politika publikoen ildo estrategikoak ere, Familiei Laguntzeko Erakunde Arteko III. Planean ezarritakoak.
Arartekotik, plan berriak sustatzen duen orientazio orokorrarekin eta filosofiarekin bat egiten dugula azpimarratu dugu, eta gure erakundean jaso ditugun kexen inguruko hainbat konturi buruzko gure kezka helarazten jarraitu dugu, hala nola, 255/2006 Dekretuan xedatutako seme-alabengatiko diru-laguntzen eskaeraren kudeaketa errazteko beharra, norberaren konturako langileak bateratzeko laguntzei buruzko 177/2010 Dekretuan araututako laguntzen onuradun gisa gaineratzeko beharra; guraso bakarreko familiei zuzendutako neurri bereziak ezartzeko edo babesak indartzeko beharra; banaketak edo dibortzioak daudenean, jagoletza ez duten gurasoek laguntza horiek eskuratzeko erregimena berraztertzearen egokitasuna, hitzarmen arautzaileak kasu bakoitzean xedatutako seme-alaben zaintzarako beharrak bete ahal izateko.
3.5. Parte hartzea foro eta jardunaldietan
2012ko azaroan Eusko Jaurlaritzako Familia eta Komunitate Politikaren Zuzendaritzak antolatutako Familien biltzarrean erakunde honek izandako parte-hartzea azpimarratu nahi dugu. Bertan, Arartekotik, familiek giza eskubideen defentsan duten zeregin garrantzitsua, premia egoeretan babesa eskaintzeko duten ahalmena eta banakakoen artean elkartasun-lotura irmoak ezartzeko gaitasuna azpimarratu nahi izan genuen.
Familiak publikoki babestea banakoak euren giza garapenean babestea dela kontuan hartuta, banakako eta taldeko eskubideak lortzeko eta premia gehien dutenak (adingabeak, nagusiak, gaixotasunen bat edo mendekotasuna duten pertsonak) bereziki babesteko, agerian utzi nahi izan genuen familien babesa gizarte estatua mantentzeko ezinbesteko estrategia publikoa dela, beraz, krisi egoeran, inoiz baino gehiago, familia politikak gizartearen kohesioa bermatzeko eta garai hauetan horrenbeste ageri den pobrezia eta gizarte desegituraketa saihesteko inbertsio publikorik onena dira.
Era berean, biltzar hartan adierazi genuen familien alorrean jardutea ez dela soilik laguntza publikoetako politikak edo diru-laguntzak bideratzea (bereziki, seme-alabak edo mendeko pertsonak edukitzeari dagokionez, baita lana eta familia bateratzeko laguntzari dagokionez ere), horrez gain, eta gero eta gehiago, kultura, gizarte eta ekonomia aldaketa sakonak sustatu behar dira, familien beharrak gure jarduera ekonomikoan erabat barneratzeko ikuspuntu berriak ireki ditzaten. Botere publikoak mentalitate aldaketen prozesuen buru izan behar dira, zaintzak, etxeko lanak, atsedenak, aisiak, giza harremanek eta ordainsaririk gabeko borondatezko beste parte-hartze sozial mota batzuek nahitaez behar duten eremua onartzeko. Gainera, ezin da bidezko familia antolakuntzarik egon zaintza eta etxeko lanen banaketan elkarren arteko erantzukizunik ez badago, eta ezin da ekonomia eta lan ordainduaren antolakuntzarik egon emakumeen erabateko parte-hartze soziala sustatzeko eta gizonek etxearen eta zaintzaren bizitzan esku-hartzeko beharra ezagutu gabe. Horretarako, lanaren antolamendua oinarrizko giza beharretara egokitu behar da, giza bizitzaren eremu ezberdinak –lana, familia eta eremu pertsonala– bateratzeko aukera eskaintzen duten formula berriak indarrez sustatuz.
4. Herritarren eskubideen egoeraren balorazioa
Honakoak dira antzemandako arazo eta hobekuntza esparru nagusiak:
4.1. Lana eta familia bateratzea
Familiengan eragina duten kexa asko ogasun publikoa, etxebizitza, funtzio publikoa edo gizarte bazterkeria egoeran dauden pertsonen arloarekin lotuta dauden arren, hala ere
–aurreko urteetan bezalaxe– familien inguruan kexa gehien jaso dituen esparrua lana eta familia bateratzeari buruzkoa izan da. Arazorik azpimarragarriena seme-alabak zaintzeko lanaldia murrizteagatik edo eszedentzia hartzeagatik jaso beharreko laguntzak onartzeko edo ordaintzeko egondako atzerapena izan da. Jasotako eskaera kopuru handiaren ondorioz sortu diren kudeaketa-zailtasunak direla-eta gertatu da hori. Bateratze laguntza horien eremu subjektiboa zabaltzeko beharrari buruzko kexa ugari ere egon dira, izan ere, zaintza karga handiak dituzten jagoletzarik gabeko gurasoak edo norberaren kontura lan egiten duten gurasoak ere barne hartzeko eskaerak egon dira. Horren guztiaren ondorioz esan dezakegu, une honetan, lana eta familia bateratzearen gaia ez dela familientzako kezka nagusia soilik, gizarte eta ekonomia antolamenduan arrakasta lortzeko garrantzia handiko gaia baita.
Kargura dituzten pertsonen zaintzari denbora gehiago eskaintzeko lanaldiak murrizten dituztenen edo eszedentziak eskatzen dituztenen egoerak babesten dituzten laguntza ekonomikoak, bateratzea burutu nahi dutenentzat lagungarri badira ere, gure bizitzaren bi alderdiak eraginkortasunez errazago bateratzeko neurri oso partziala besterik ez dira. Gero eta beharrezkoagoak dira denbora antolatzeko planteamendu global berriak, laneko bizitza bideratzeko eta, aldi berean, norberaren eta familiaren beharrei arreta nahikoa eskaintzeko aukera ematen dutenak. Osterantzean, pertsonen arreta eta zaintzarako tarte nahikorik ez uztean, giza ikuspuntutik bideragarria ez den gizarte eredua sortzen ariko ginateke. Zentzu horretan, euskal botere publikoek, diru-laguntzen bidea jarraitzeaz gain, gizarte eta ekonomia aldaketa sakoneko prozesu horiek ere zuzendu behar dituzte, lana eta denborak antolatzeko eredu berriak proposatuz, bateratzeko ekimenak sustatuz eta bateratzearen alde egiten duten eta zaintzak, etxeko lanak, atsedenak, aisialdiak, giza harremanek eta gizarte parte-hartzeak merezi duten nahitaezko eta beharrezko tartea –eta euren funtsezko balioa– onartzera bideratzen diren lan modu berriak ezartzeko prest dauden antolakuntzak irmoki babestuz.
4.2. Familientzako laguntza publikoen beharra
Une honetan bizi dugun krisi ekonomikoaren testuinguruan, euskal botere publikoak bereziki konturatu behar dira garrantzitsua dela familientzako diru-laguntzetan zalantzarik ez izatea; izan ere, gizarte babesa ematen dute premia-egoeretan, eta, alde horretatik, kasu askotan osatu eta ordezkatzen dituzte ongizate-estatuaren funtzioak. Herritarren kexek eta elkartegintza-sareak agerrarazi dute familientzako laguntza publikoak ugaritzeko beharra, batez ere zailtasun bereziak dituztenentzat, hala nola familia ugarientzat, guraso bakarreko familientzat eta beren baitan mendekotasun- edo gaixotasun-egoera bereziren bat duten kideak dituzten familientzat. Uste dugu, gaur egun dauden zuzeneko laguntzez gain, beharrezkoa dela gaur egungo zerga-sistemaren berrikuspena proposatzea ere, familia-egoera guztietarako laguntza publikoa egituratzeko tresna erabilgarria bihur dadin. Euskadiko familiei laguntzeko politika publikoen egoerari buruz garatzen ari garen txosten berezian, kontu horien ikuspegi sakonagoa eta zehatzagoa eskaintzeko asmoa dugu, une honetan dugun familiekiko laguntza-sistema eta gure familia politikak orokorrean hobetzeko proposamen zehatzak bideratu ahal izateko.
4.3. Laguntzen hartzaile izango diren familia-talde ahulenen definizioa
Aurreko urteetan aipatu dugun bezala, Familiei Laguntzeko abenduaren 12ko 13/2008 Legeak aipatzen dituen familia ahulenak zeintzuk diren argiago zehaztu behar dela sumatu dugu. Gaur egun talde horiek zehazturik ez egoteak, guraso bakarreko familiekin gertatzen den bezala, bide ematen dio horien babesgabetasunari, kaltetu suertatzen baitira har litzaketen prestazioei dagokienez. Espero dugu Familiei Laguntzeko Erakunde Arteko III. Plana indarraldian dagoen aldian behin betiko argitzea hori eta ahulen diren familia horiei bereziki onura emateko neurriak ezartzea.
4.4. Seme-alabak jaio edo adoptatzeagatik laguntzak onartzeko kudeaketa erraztu beharra
Erakunde honek dagoeneko Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailari askotan jakinarazi dio seme-alabengatiko laguntzei buruzko uneko araudia berrikusi beharko litzatekeela, seme-alabak jaiotzen diren unean laguntza horien automatikotasuna lehenesten duen laguntza-prozedura berria sustatuz, gurasoek laguntza horiek denborarekin eta behar bezala eskatzeko karga izan ez dezaten, gaur egun geratzen den moduan, izan ere, askotan gertatzen da –ezjakintasunagatik edo informazio faltarengatik– laguntzak epez kanpo eskatzen direla (arauak xedatutako epetik kanpo, eta ondorioz, ukatu egiten dira.